Bodemdaling komt voor in kust- en deltagebieden in de hele wereld. Ook in Nederland. Bodemdaling is een proces dat in Nederland al eeuwen aan de gang is op onze veen- en kleibodems. Het is een natuurlijk proces, wat versterkt wordt door menselijke ingrepen in het landschap. Als Nederlander versterken we bodemdaling in het landelijk gebied sinds de start van het ontginnen van veengebieden. Bij deze ontginning werden vaarten en sloten gegraven om het veen te ontwateren. Op deze manier werden de gebieden geschikt gemaakt voor landbouw. Door de onttrekking van water, komt de veengrond in contact met de lucht (zuurstof) en gaat het oxideren. Hierdoor verlies het veen een deel van zijn volume en klinkt de bodem in. In het bebouwde gebied wordt de slappe bodem door bebouwing en infrastructuur samengedrukt (zetting) waardoor de bodem daalt.

Soft Soils

Bodemdaling kan ook op niet slappe bodems plaatsvinden. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij het onttrekken van grondwater voor drinkwaterproductie of bij gaswinning. Deze bodemdaling noemen we diepe bodemdaling. LOSS focust zich op de slappe bodemdaling. LOSS onderzoekt wel hoe we het onderscheid kunnen maken en modelleren tussen diepe bodemdaling en slappe bodemdaling. Daarvoor wordt intensief samengewerkt met het NWO-onderzoeksprogramma DeepNL.

Oorzaken bodemdaling

Oxidatie, krimp, zwel en klink zijn de voornaamste mechanisme achter bodemdaling in landelijk gebied. Zetting, compactie, rijping en consolidatie zijn dat in het bebouwde gebied. Meer uitleg over deze mechanisme vind u in de STOWA DeltaFact Bodemdaling.

Gevolgen bodemdaling

De fysieke gevolgen van bodemdaling zijn talrijk: verhoogd overstromingsrisico, overstromingsdiepte en overstromingsduur, relatief lage grondwaterstanden, verzilting van grond- en oppervlaktewater en uitstoot van broeikasgassen. Voor deltasamenlevingen leidt dit tot ernstig economisch verlies door schade aan gebouwen en infrastructuur, verminderde oogstopbrengsten, landverlies en overstromingen. Voor Nederland kan de economische schade van voortschrijdende bodemdaling oplopen tot 22 miljard euro in 2050 (PBL-rapport ‘Dalende bodems, stijgende kosten’ (2016)).

Wilt u meer weten over de gevolgen van bodemdaling, kijk u dan eens naar de documentaire Wilt u meer weten over de gevolgen van bodemdaling, kijk u dan eens naar de documentaire ‘Het Zinkende Land’ (18 november 2017, RTV Utrecht) of de animatie over bodemdaling uit deze documentaire.